Płaski czy spadzisty? Dwuspadowy czy czterospadowy? I przede wszystkim czym pokryty? Dach. Górny element budynku położony najwyżej, przykrywający całą konstrukcję i chroniący ją przed czynnikami atmosferycznymi. Pełni głównie funkcje praktyczne, ale nie bez znaczenia jest również jego wygląd. Jeżeli stajesz właśnie przed decyzją dotyczącą pokrycia dachowego lub zastanawiasz się, jak odnowić stary dach, przeczytaj kolejną odsłonę „Budowy domu krok po kroku” i zostań dekarskim ekspertem.
Konstrukcja dachu – z czego składa się dach
Budowę dachu można podzielić na kilka etapów. Na podstawie projektu najpierw wznosi się więźbę dachową, którą następnie pokrywa się folią dachową. Foliowanie gwarantuje szczelność i nieprzemakalność całej konstrukcji. Kolejnym etapem jest tzw. łacenie. Łaty i kontrłaty to deski mocowane do krokwi, elementów więźby dachowej. One stanowią podstawę dla właściwego poszycia dachu, czyli np. dachówek lub blachy. Zanim jednak położymy warstwę zewnętrzną dachu musimy zamontować rynny, pas narynnowy, okap dachu i okna dachowe, jeżeli takie są w projekcie.
Chociaż cały proces nie wydaje się szalenie skomplikowany to nie jest to raczej zadanie z kategorii „zrób to sam”. Wielkość i ciężar elementów konstrukcyjnych oraz precyzja wykonania wymaga współpracy ze strony całego zespołu fachowców. A jeśli dodatkowo nie jesteśmy fanami wysokości to jest to wystarczający powód, by skorzystać z pomocy doświadczonych dekarzy. Pozostawmy sobie decyzje dotyczące kształtu, rodzaju i koloru naszego dachu.
Kształt dachu
Uzgodnienia dotyczące formy dachu powinny zapaść jeszcze na etapie projektowania. Często sama konstrukcja budynku wymusza określony kształt dachu. Jeżeli planujemy zbudować dom w stylu „nowoczesnej stodoły” wtedy jego znakiem rozpoznawczym będzie dwuspadowy dach. Dokładnie na wzór klasycznego wiejskiego budynku gospodarczego. Natomiast budynki nowoczesne nawiązujące do PRL-owskiej kostki to sześciany z płaskim dachem.
Należy pamiętać również, że kształt dachu może być regulowany przepisami obowiązującymi w danej gminie. Warto zapoznać się z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego, by wiedzieć, jakie opcje wchodzą w grę. A jest ich kilka:
Co położyć na dach – Rodzaje pokryć dachowych
Materiał, którym pokryty jest dach ma znaczenie nie tylko praktyczne, ale również estetyczne. Dach powinien pasować do elewacji i stylu budynku. Z reguły podczas dobierania kolorystyki i materiałów, jakimi pokrywa się dach i elewację stosuje się zasadę kontrastu. Ściany zewnętrzne budynku są przeważnie jaśniejsze. Czasem różnica jest bardzo wyraźna a czasem jest to dysproporcja o kilka odcieni, ale sprawia, że dach budynku jest wyraźnie oddzielony od elewacji.
Duży wpływ na wygląd zewnętrzny domu ma również rodzaj materiału, z jakiego wykonany jest dach. Wiele zależy od efektu, jaki chcemy uzyskać. Klasyczna dachówka, nowoczesna blacha czy gont drewniany w rustykalnym stylu. Poznaj rodzaje najczęściej stosowanych pokryć dachowych.
Dachówka
Materiał używany do wykonywania pokryć dachowych dostępny jest w sprzedaży w różnych wymiarach i kształtach. W zależności od rodzaju surowca, z jakiego jest wyrabiana możemy wyróżnić kilka rodzajów dachówek.
Dachówka ceramiczna
Produkowana jest z gliny z domieszką kwarcu lub mączki ceglanej. To jedno z najstarszych i jednocześnie najcięższych pokryć dachowych. Właśnie z uwagi na ciężar wymaga odpowiedniego zaprojektowania więźby dachowej. Dachówka ceramiczna cechuje się bardzo dużą odpornością na warunki atmosferyczne. Jest również wytrzymała na uszkodzenia mechaniczne, np. na uderzenia przedmiotów niesionych przez wiatr. Dzięki dużej masie świetnie tłumi odgłosy deszczu.
Dachówka ceramiczna produkowana jest w różnorodnych kształtach i kolorach. Świetnie sprawdza się w klasycznych budynkach, ale może także stanowić dopełnienie domu w stylu nowoczesnym.
Dachówka betonowa (cementowa)
Stanowi największą konkurencję dla ceramicznych pokryć dachowych, głównie ze względu na łudząco podobny wygląd. Dachówka betonowa wytwarzana jest z wysokiej klasy cementu i czystego, gruboziarnistego piasku kwarcowego oraz wody. Może mieć kształt falisty bądź płaski. W przeciwieństwie do wyrobów z ceramiki, dachówki cementowe dostępne są w powiększonych rozmiarach. Cechują się wytrzymałością, twardością i odpornością na różne warunki atmosferyczne. Od swojego pierwowzoru różnią się ceną, która w przypadku dachówki betonowej przedstawia się zdecydowanie korzystniej.
Dachówka bitumiczna (gont bitumiczny)
Składa się z kilku elementów. Osnowy wykonanej z włókien szklanych, bitumu (mieszaniny różnych substancji organicznych) i warstwy wierzchniej z folii metalowej lub gruboziarnistej posypki. Dachówka bitumiczna przypomina wyglądem powycinaną ozdobnie papę. To bardzo elastyczny i wydajny materiał. Szczególnie jeżeli mamy do czynienia ze skomplikowaną bryłą dachu. Dodatkowo, dachówki bitumiczne są lekkie i łatwe w transporcie. W codziennym użytkowaniu dach pokryty tego rodzaju dachówką jest cichy i nie zsuwa się z niego zalegający śnieg. Pod wpływem działania promieni słonecznych dachówka bitumiczna może zmieniać odcień. Jest to naturalny proces, ale warto pamiętać, że z upływem czasu nasz dach z gontu bitumicznego może wyglądać nieco inaczej niż na początku budowy.
Blachodachówka
To pokrycie dachowe produkowane jest z ocynkowanych blach stalowych powlekanych powłokami organicznymi. Dostępne w sprzedaży we wzorach naśladujących klasyczną dachówkę ceramiczną. Ale w przeciwieństwie do niej, blachodachówka jest o wiele lżejsza więc nie obciąża konstrukcji dachu. To idealne rozwiązanie, jeżeli budowa więźby dachowej nie dopuszcza ciężkiego pokrycia.
Blachodachówka sprzedawana jest w arkuszach, co wpływa na łatwiejszy transport i przenoszenie materiału. Jeden arkusz wystarcza z reguły na pokrycie około 6m2 dachu.
Blacha
Obok popularnej blachy trapezowej kształtem przypominającej fale bardzo często w budownictwie stosuje się tzw. blachę płaską na rąbek stojący. I chociaż nazwa może brzmieć nieco dziwnie, to w pełni oddaje znaczenie tego rozwiązania. Dach z blachy płaskiej na rąbek stojący to po prostu arkusze blachy łączone wzdłuż dłuższego boku w ten sposób, by powstał charakterystyczny, wystający rąbek. Dach położony w tej technologii jest nie tylko lekki, co obniża koszty konstrukcji, ale również trwały, głównie dzięki umacniającym łączeniom. To jedno z najstarszych rozwiązań dekarskich. Możemy je zobaczyć na wielu zabytkowych budynkach. Obecnie przeżywa swój renesans i z powodzeniem sprawdza się w nowoczesnych domach świetnie komponując się z minimalistycznym wyglądem elewacji i licznymi przeszkleniami charakterystycznymi dla stylu nowoczesnego.
Naturalne pokrycia dachowe
Zwolenników ekologicznych rozwiązań i miłośników stylu rustykalnego z pewnością zainteresują naturalne pokrycia dachowe – gont drewniany, łupek czy strzecha. Tego typu materiały są trwałe i wyglądają zjawiskowo. Należy jednak pamiętać, że jak każdy naturalny materiał również pokrycia dachowe z drewna wymagają renowacji. Aby utrzymać ich właściwości dźwiękochłonne, wodoodporne a przede wszystkim piękny wygląd trzeba je konserwować lub wymieniać zniszczone elementy, które poddają się dużo szybciej warunkom atmosferycznym niż klasyczna dachówka czy blacha.
Jakie pokrycie dachu jest najtańsze – Ile kosztuje dach
Koszt wykonania dachu uzależniony jest nie tylko od samego pokrycia, ale również od konstrukcji. Cięższe materiały okładzinowe będą wymagały bardziej wytrzymałej struktury więźby dachowej, co z kolei wpływa na ilość i jakość belek wykorzystywanych do jej budowy. Więcej drewna potrzebnego do wykonania dachu to wyższy koszt inwestycji. Do najcięższych pokryć dachowych zaliczamy dachówki ceramiczne i betonowe. Tutaj konieczne będzie zastosowanie wzmocnionej konstrukcji. Blacha, blachodachówka, gont bitumiczny i naturalne pokrycia dachowe to lekkie materiały nie potrzebujące mocnej podstawy.
Ceny samych pokryć dachowych są bardzo zróżnicowane w zależności od materiału, z jakiego są wykonane oraz producenta. Najdroższe są dachówki ceramiczne, średnia cena zaczyna się od 60 zł/m2 materiału. Nieco tańsza jest dachówka betonowa, tutaj koszt 1 m2 to około 40 zł. Ale wiele zależy również od modelu wybranego poszycia. Ceny blachodachówki oscylują w okolicy 60 zł za m2, podobnie jak dachówki ceramicznej. Ale pamiętajmy o niższym koszcie konstrukcji dachu w przypadku takiego poszycia.
Blacha trapezowa kosztuje minimum 25 zł za m2, ale w ofercie producentów znajdziemy również materiały w wyższych cenach. Zależy to od rodzaju powłok jakimi wzbogacane są produkty. W przypadku blachy płaskiej na rąbek stojący za 1 m2 musimy średnio zapłacić 30 zł. Podobną kwotę należy przygotować, jeśli interesują nas gont bitumiczny. Chociaż tutaj bardzo dużo zależy od modelu dachówki. Najtańsze kosztują 15 zł/m2 a najdroższe 35 zł/m2.
Naturalne pokrycia dachowe to zupełnie inna liga. Aby pokryć 1 m2 dachu strzechą będziemy potrzebować od 150 do 250 zł. Nieco tańsze są gonty drewniane. Ich ceny zaczynają się od 120 zł. W przeciwieństwie do dachówek i blachy cena obejmuje nie tylko materiał, ale również montaż.
Renowacja starego dachu
Jeżeli zdecydowaliśmy się na dom do remontu, mamy przed sobą wiele punktów na liście, jakie musimy sprawdzić zanim podejmiemy decyzję o zakupie. Dach jest jednym z nich. Sprawdzenie stanu konstrukcji i pokrycia dachu dostarczy nam wiele cennych informacji o ogólnym stanie technicznym domu. Jeśli dach wymaga renowacji powinno to mieć to wpływ na cenę zakupu nieruchomości.
Jak sprawdzić stan techniczny dachu przed zakupem domu
Dach jest trudno dostępnym miejscem i określenie jego kondycji nie należy do najłatwiejszych zadań. Stan techniczny konstrukcji dachowej wymaga wizyty na strychu lub dokonania odkrywki połaci skosów, jeżeli mamy poddasze użytkowe. Podczas oględzin sprawdzamy stan drewna elementów konstrukcyjnych. Należy pamiętać, że największe uszkodzenia więźby dachowej powstają od strony poszycia, dlatego warto przyjrzeć się uważnie wszystkim belkom i krokwiom. Oprócz wilgoci, niepokojące powinny być ślady pleśni i skupiska owadów. Dużo informacji na temat formy dachu w przypadku domu z poddaszem użytkowym zdobędziemy już na podstawie samej oceny ścian i sufitów poddasza. Nawet najdrobniejsze zacieki mogą świadczyć o tym, że pod dachem źle się dzieje.
W przypadku dachu zasada „co z oczu, to z serca” nie ma zastosowania. Mimo, że na co dzień nie oglądamy go z góry, to jego wygląd zewnętrzny ma istotne znaczenie. Warto podczas oględzin domu wyjść na dach i sprawdzić, czy poszycie nie wymaga konserwacji lub wymiany.
Odnowienie pokrycia dachowego – malowanie dachu
Każde pokrycie dachowe z czasem może ulegać zabrudzeniom i uszkodzeniom. Zniszczone elementy dachu należy wymienić. Natomiast nadgryziony zębem czasu dach, który jest w dobrej kondycji, ale nie prezentuje się olśniewająco, można odnowić i przywrócić mu dawny blask.
W przypadku dachówek ceramicznych czy betonowych najczęściej wystarczy gruntowne czyszczenie pokrycia dachowego. Usunięcie zabrudzeń i mchu spowoduje, że nasza dachówka odzyska pierwotny wygląd.
Dachy pokryte blachą i blachodachówką często wymagają malowania. Tutaj z pomocą przychodzą specjalistyczne farby do dachu. Przeznaczone są do malowania powierzchni stalowych znajdujących się na zewnątrz budynku. Chronią dach przed działaniem warunków atmosferycznych, korozją, promieniowaniem UV i wilgocią. Możemy je zastosować zarówno na powierzchni dachu jak i na parapecie, rynnach czy nawet ogrodzeniu.
Dach – ważny element całości
Podczas projektowania wyglądu zewnętrznego naszego domu warto zadbać przede wszystkim o to, by był on spójny. Zarówno dach, jak i elewacja muszą pasować do siebie pod względem kolorystycznym i stylistycznym. Więcej na temat okładzin zewnętrznych budynków znajdziesz w artykule „Budowa domu krok po kroku – cz.3 Elewacja”. Dobrze jest poświęcić chwilę i spokojnie zaprojektować nasz dom. Nawet jeśli remontujemy stary budynek i planujemy zmienić kolorystykę lub użyć innych materiałów, warto skorzystać z pomocy architekta i wykonać wizualizację. To nie zajmuje dużo czasu, a daje możliwość zobaczenia pomysłu na ekranie komputera i wprowadzenia potrzebnych zmian.
Powodzenia i dalszej wytrwałości w budowie!